Lili war gerade dabei, das Pferd sorgfältig mit einer Bürste zu reinigen, als Sebastian bereits mit einem Sattel im Fahrerlager stand. Eine Viertelstunde der obligatorischen Pferdepflege gehörte zur Gewöhnung des kleinen Reiters an das Tier. Liam war auf der anderen Seite des Zauns. Er hatte eine Kamera über die Schulter gehängt und hielt eine Jockey-Mütze in den Händen. Auf dem Boden neben seinen Füßen stand ein Schuhkarton. Sebastian legte den Sattel auf den Boden und trat näher an Liam heran.
„Du hast einen autistischen Bruder.“
„Das ist wahr.“
„Ich war mir lange Zeit nicht sicher. Aber er hat mich endlich daran erinnert. Finn, habe ich recht?“
„Ja”, nickte Liam. „Erinnerst du dich an alle deine kleinen Patienten? – Er hat das Gestüt vor 20. Jahren besucht.“
„Deshalb.“
„War er etwas Besonderes?“
„Alle Kinder sind einzigartig.“
„Das lässt sich nicht leugnen.“
„Nach dem Tod meines Sohnes wollte ich das Zentrum schließen. Sogar das Gestüt liquidieren. Dein Bruder war einer der ersten Teilnehmer an der Hippotherapie, nachdem diese wiedereröffnet wurde. Einer von denen, die mich dazu gebracht haben, meine Meinung zu ändern. Deshalb habe ich mich an ihn erinnert. Außerdem war dein Vater sehr überzeugend.
„Das kann ich glauben.“
„Nach ihm, du hast das Gerede.“
„Ich muss etwas haben. Die Idee mit Hippotherapie war nicht seine. Finn hat seit seinem fünften Lebensjahr es besucht.“
„Ich erinnere mich, dass er kein Anfänger war. Wie geht es ihn heute?“
„Er macht wirklich beeindruckend. Finn ist der größte Stolz unseres Vaters.“
„Du und die Pferde, Liam, nicht so ganz“, sagte Sebastian, der schon bemerkt hat, dass Liam noch nie den Zaun überquert hat.
„Pferde? Nur Pferdestärken.“
Mohammed ging zum Fahrerlager und begrüßte seinen Bruder. Sebastian nahm den Sattel vom Boden und ging zum Pferd hinauf. Lili rannte zum Zaun. Sie ging darunter vorbei und fiel in die Arme Mohammeds.
„Ich werde heute galoppieren!“, rief Lili mit heißem Gesicht an.
„Ich gehe unter das Beatmungsgerät. Komm schon, zieh deine Jockeymütze auf!“
Lili sprang zu Boden. Liam setze der Jockey Mütze auf den Kopf seiner Tochter. Sebastian hat den Sattel schon aufgesetzt. Er überprüfte die Gurte. Rief er Lili zu.
„Georg ist gleich da. Er muss nur mit den letzten Vorarbeiten in der Küche fertig werden.“
„Du machst ein paar Fotos von Lili.“
„Du kannst es nicht selbst machen?“
„Wer ist der Hoffotograf der Achenbachs, ich oder du?“
„Aber später, ich kann die Töpfe jetzt nicht verlassen.“
„Du hast Zeit. Wir werden hier etwas Spaß haben. Ich habe etwas für dich.“
Liam beugte sich zu der Schachtel unter seinen Füßen, als Georg zu ihm ging. Er gab die Schachtel seinem Bruder und begrüßte Georg. Mohammed öffnete die Schachtel. Es waren neue Turnschuhe drinnen.
„Wenn man im Rennen startet, sollte man bequeme Schuhe hat.“
Beim Anblick des Inhalts der Schachtel war, der Junge machte ein Gesicht wie drei Tage Regenwetter.
„Nun, hast du Bammel bekommen?“
„Ich? – Niemals!“ Mohammed schloss den Karton „Ich bin wieder in der Küche.“
Der Junge ging weg. Georg warf Lili einen Blick zu, die bereits auf dem Pferd saß.
„Ich sehe, dass Lili bereit ist für den Galopp.“
„Mein Herz ist für jetzt im Galopp.“
„Entspann dich – mein Vater weiß, was er tut.“
„Ich hoffe es.“
„In welchem Rennen wird Mohammed starten, wenn es natürlich kein Geheimnis ist?“
„Mein kleiner Bruder beginnt gerade sein großes Rennen zu den Sternen.“
„Zu den Sternen, oder vielleicht zu einem Sternchen?“
„Zum einen und einzigen Sternchen. Hoffentlich wird er nicht wie Apollo 1 1 enden.“
Georg lachte, dass er verstand.
„Komm und setz dich. Wir werden hier keine Stunde stehen.“
Liam ging widerwillig vom Zaun weg.
„Übrigens, wie geht es meinem Bruder?“
„Großartig! – Seitdem wir einige kleine Anpassungen an der Speisekarte vorgenommen haben, holen wir Gäste in den örtlichen Gasthäusern ab.“
„Das ist gut so. Ansonsten?“
„Wirst du diesen Schutzschirm noch lange darüber ihm halten?“
„Bis zum Ende der Welt.“
„Ich kann sehen, dass das Leben in der Familie Achenbach schwierig ist.“
„Nicht schlechter als in der Familie Leitner. Wo ist dein Bruder?“
„In Freiburg.“
„Freiburg? Was macht er dort?“
„Er ist in der Reha.“
„Ernst!“, rief Liam an und lächelte unwillkürlich von Ohr zu Ohr.
„Mein Vater hat ihn am Montag dorthin genommen.“
„Aber was war ein Wunder, was ihn dazu bewogen hat, sich zu entscheiden?“
„Das Wunder der Empfängnis. Seine Familie wächst.“
„Seine auch?“
„Wessen sonst?“ Georg hob die Augenbrauen und drehte sein Gesicht zu Liam. Derjenige, der erwischt wurde, machte nur ein dummes Gesicht. Leitner lachte offen und räusperte sich.
„Darf ich fragen, wer die glückliche Mutter ist?“
„Wenn du musst.“
Georg, der Liams Prahlerei bei der Geburtsfeier seines Sohnes immer noch nicht vergessen hat, konnte sich einen kleinen Kniff nicht verkneifen. Die alte Natur hat gesprochen.
„Du, kugelsicher!“, rief Georg an mit einem Lächeln im Gesicht „Hat die kugelsichere Weste versagt?“
„Vielmehr, fehlte es daran.“
Georg versteckte langsam sein bösartiges Lächeln, blieb stehen, legte seinen Arm um Liam und streckte seine andere Hand aus, um ihm zu gratulieren.
„Ich gratuliere! Lisa ist okay. Zumindest bei euch wird es normal sein.“
Liam antwortet nicht sofort auf diese Glückwünsche. Sie gingen zum Tisch hinüber. Georg setzte sich und sah Andreas bedeutend an. Währenddessen schob Liam den Stuhl vom Tisch weg und stellte ihn so auf, dass er die beste Sicht auf seine Tochter hatte. Er stellte seine Fotoausrüstung auf den Tisch. Der Kellner kommt an den Tisch.
„Bring uns Wasser, Andreas!“ Georg wandte sich an Liam. „Es sei denn, du willst ein Bier?“
„Danke. Ich fahre mit meinem Kind nicht nach Alkohol.“
„Sofort, Chef!“
Andreas ging und Liam antwortet endlich auf Georgs Glückwünsche.
„Wir werden nicht zusammen sein.“
„Lisa will keine Beziehung zu dir?“
„Ich weiß nicht, was Lisa will. Ich weiß, was ICH nicht will.“
„Mein Vater würde sagen, dass nicht alle Pferde für ein Team geeignet sind.“
„Leider hat Klaus Achenbach dazu eine ganz andere Meinung. Ihm zufolge muss ein Mann heiraten, und die einzigen Ausreden, die er zulässt, sind verrückte Papiere oder tote Hosen. Aber dein Vater ist nicht zum Islam konvertiert.“
„Er kann es immer noch tun. Es reicht, wenn er eine Scheherazade trifft, und sie wird ihn bekehren.“
„Um Himmels willen, Georg, er hat es nicht für Yasmin getan! Kein normaler Kerl ändert seine Ansichten, geschweige denn seine Religion für eine Frau. Für die Macht ist das anders – sie sind ganze Legionen.“
„Paris ist die Messe wert.“
„Genau!“, nickte Liam, „Du bist auch nicht zum Judentum konvertiert.“
„Zum Glück hat das niemand von mir verlangt. Außerdem fehlt mir der richtige Hintergrund.“
„Du hast Pech“, sagte Liam lachend, „Es funktioniert, ja, aber nur andersherum. Eine Frau, die dich liebt, denkt genau wie du. Wenn sie höre, auf, dich zu lieben, dann plötzlich hat sie zu allem eine andere Meinung. Ein Mann, der einer Frau nachgibt, ist entweder großzügig oder bequem – er will keinen Streit. Aber er denkt immer noch dasselbe. Yasmin war nur ein Zeitpunkt. In fünf, vielleicht zehn Jahren würde er es sowieso tun. Er war schon lange nicht mehr mit dem Katholizismus beschäftigt.“
„Was war es, das ihn an seiner eigenen Religion so sehr gestört hat?“
„Schon vor dreißig Jahren hat er behauptet, dass es in Italien eigentlich zwei Mafias gibt: die sizilianische und die vatikanische Mafia, und es ist unbekannt, was schlimmer ist. Und außerdem, wie kann man in einer Religion verwurzelt sein, in der Polyandrie offiziell toleriert werden?“
„Wo?“, rief Georg heftig an.
„Heutzutage ist das bei uns wegen des Priestermangels eher selten, aber früher war jedes zweite Pfarrhaus ein Beispiel dafür.“
„Na, ja, drei Priester und eine Haushälterin,“ lachte Georg.
„Es ist nur so, dass mein Vater sofort hinzufügen würde, dass man drei Priester benötigt, um einen Mann zu versammeln. Jeder seiner Besuche bei der Fara endete mit einer peinlichen Situation: »Haben Sie einen Zeitplan, oder würfeln Sie abends um sie?«“, Liam lachte, „Einer der Brüder meiner Mutter ist Bischof in Connecticut …“
„Ich denke, dein Onkel und dein Vater haben sich von ganzem Herzen geliebt.“
„Unendlich! Ja, für ihn hat das Ideal des Priesters mit dem Deutschen Ritterorden geendet.“
„Mmh ….“, versank Georg sofort in Träumereien, „Pferd, Rüstung, Mantel, Helm mit Feder …“
„Und ein Schwert unter dem Arm.“
„Nun, aber er kann dir nichts befehlen.“
„Mir? Nichts. Aber meine Geschwister – alles.“
„Kann er dir den Kontakt zu ihm abbrechen?“
„Wenn er denkt, dass ich sie demoralisiere.“
„Ich glaube, ich habe voreilig gratuliert.“
„So ist es nicht, Georg. Ich frage mich nur, wie viel dieses Kind mich kosten wird.“
„Ich verstehe, dass wir nicht über Geld reden.“
„Ich glaube, das ist offensichtlich“, sagte Liam mit einem entsprechenden Grinsen.
„Was nichts kostet, respektiert man nicht.“
„Ich fahre jetzt in den Urlaub. Sobald ich unter der Statue sitze, werde ich mich fragen, was ich als Nächstes tun soll.“
„Wie man hier die Freiheit rettet.“
„Das auch. Obwohl wahrscheinlicher ist, wie man das Einkommen erhöhen kann. Ich muss etwas dagegen tun, denn Finn hat mich bereits hinter sich gelassen und wenn es nächstes Jahr so weitergeht, wird Yasmin es vielleicht auch tun.“
„Die Konkurrenz schläft nicht.“
„Niemals! Aber was kann ein ehrlicher Allgäuer Anwalt schon ausrichten?“
„Wo es Reichtum gibt, gibt es auch Abschaum.“
„Das ist beruhigend für Verlierer.“
„Du mit dienen Kenntnissen der arabischen Sprache und der Scharia hast eine schöne Nische.“
„Die Nische? Es ist mehr wie ein Buckel. Langsam fange ich an, ein Anwalt im Dienst zu sein, der zu jeder Gewalttat von Flüchtlingen aufgefordert wird.“
„Zumindest wirst du nicht von Arbeitslosigkeit bedroht.“
„Wenn man bedenkt, wie es läuft, bedroht mich das definitiv nicht. Für Linsensuppe gibt es immer genug.“
„Es gibt fette Jahre, sie müssen dünn sein.“
„Warum gehen die Ausgaben immer an die Dünnen?“
„Oder gescheiterte Investitionen“, fügte Georg mit dem Verständnis hinzu, „Ich gebe gerne Geld aus. Ich mag es nicht, im Geschäft zu verlieren.“
„Es liegt nur gute sechs Monate hinter uns. Bis Ende des Jahres kann sich noch alles wenden.“
„Möge dies die schlimmste Hälfte des Jahres sein! Aber wer bald über dem Atlantik chillt, der kann sich nicht beschweren.“
„Wenn der Dritte dieses Jahr nicht herauskommt, dann werde ich nicht zu den Reserven greifen.“
„Letzteres ist was?“
„Lilis Kommunion. Eine kleine Hochzeit. Zum Glück lebt die Hälfte der Familie auf der anderen Seite des Atlantiks. Aber es hat dich nicht beeinflusst. Du hast deinen eigenen Platz, Küche.“
„Lea wurde nicht getauft. Mirjam war nicht einverstanden.“
„Noch besser. Der Vatikan weiß, wie man Geld einzieht. Ja, der Islam ist billiger. Die Beschneidung Mohammeds hat meinen Vater weniger gekostet, obwohl die Feier nicht einen Nachmittag, sondern eine ganze Woche gedauert hat.“
„Wie alt war er damals?“
„Zehn“.
„Mein Gott! Wie hat er das überlebt?“
„Er ist hart im Nehmen.“
„Ist das überhaupt notwendig?“
„Im Koran fandest du nichts darüber, aber kein Muslim infrage die Beschneidung stellt. Du solltest besser auch keine muslimische Frau zu lange starren.“
„Diese »Vorhänge» haben jedoch einen Zweck“, Georg amüsierte sich, „Aber nur für den Fall, dass ich dich nicht zu Hause besuchen möchte.“
„Wir werden keine Schwäger sein, obwohl ich dich mag“, erwiderte Liam, „Aber …, wenn Mohammed sein Bestes gibt, werden wir vielleicht eines Tages eine Familie. Wer weiß?“
„Hier geht es um Mila!“
„Schließlich doch nicht um die Engelin von deinem Empfang. Das Gesichtchen wie von Vermeers Gemälden, nur dieser Charakter – Mata Hari.“
„Ich lade denjenigen zum Essen ein, der sie zähmt!“
„Wenn du ihr Pflichten hinzufügst, wird sie von selbst verschwinden.“
„Sarah würde mir erlauben!“
„Nun, es ist scheiße.“
„Okay, Scherze beiseite“, sagte Georg ernst, „Hast du eine Idee, wie du die Sackgasse überwinden kannst?“
„Eine Lösung habe ich gerade gelöscht. Ich werde das Allgäu nicht mehr verlassen.“
„Nun, ja, Lisa, das Baby. Und abgesehen vom Verlassen des Allgäus?“
„Ich habe nicht mehr viele Möglichkeiten – außerdem das Geschäft zu erweitern oder einen Partner zu nehmen.“
„Nimm Lisa! – du willst dich nicht privat mit ihr einlassen, dann kommen euch beide beruflich miteinander aus. Lisa ist eine Anwältin für geschäftliche Angelegenheiten. Du kannst also dein Geschäft erweitern und einer Partnerin zu haben. Zwei in eins. Beruflich, du hast doch nichts gegen sie, oder?“
„Die Anwältin ist sie gut. Obwohl, sie die Gruben fegt.“
„Lisa ist fair.“
„Ja, Profi in jedem Bereich“, sagte Liam mit scharfem Ton.
Der Kellner näherte sich dem Tisch. Er stellte zwei Gläser und einen Wasserkrug auf den Tisch. Er goss Wasser in Gläser.
„Danke, Andreas.“
„Wir würden nicht viel Zeit benötigen, um die Trennung von Private vom Beruflichen zu beenden.“
„Immer zum Wohle eines gemeinsamen Nachkommens.“
„Ich glaube es nicht.“
„Leider kenne ich deine Dilemmas nicht. Marie hat mich mit meinem Sohn sechs Meter unter der Erde begraben.“
„Vielleicht gibt es nichts zu bereuen.“
„Woher soll ich das wissen, wenn sie uns nie eine Chance gegeben hat? Deshalb bin ich ein wenig verwundert, dass du Lisa und dir diese Chance nicht geben willst, obwohl du die Wahl hast.“
„Weil nur ein fertiger Dummkopf die gleichen Fehler wiederholt. Ich habe einmal versucht, in den Schuhen anderer zu laufen, und es ist nichts dabei rausgekommen. Der Mann sollte seine Grenzen kennen. Ich würde ihr Leben zerstören.“
„Der Mann kann sich ändern“, sagte Georg, was lange in seinem Herzen war.
„Wenn du dich gern selbst betrügst.“
„Aber es passiert.“
„Ja, natürlich. Mein Vater ist ein lebendes Beispiel dafür.“
„Wenn der Vater es könnte. Der Sohn wird nicht schlimmer sein.“
„Der Sohn hat leider keinen Charakter nach seinem Vater.“
„Ich habe nie gefragt. Was ist mit Lilis Mutter?“
„Ich weiß es nicht und es interessiert mich auch nicht. Sie hat ihre Tochter kurz nach deren Geburt verlassen. Zehn Jahre, verschwendet an Illusionen.“
„Ihr wart zehn Jahre zusammen?“
Liam lachte.
„Ich bin kein Langstreckenläufer. Dein Bruder würde mich verstehen. Er weiß, wie es ist, jahrelang einem Traum nachzujagen, um am Ende zu begreifen, dass er von Anfang an nur eine Fata Morgana war.“
„Sag mir, wie kann eine Mutter ihr eigenes Kind verlassen?“
„Fragst du mich?“ Liam zuckte mit den Schultern, „Zuerst wollte sie das Baby, und dann, als es da war, hat sie sich geändert – sie wollte es nicht mehr. Nüchtern kann man das nicht zusammenfügen. Keine Chance.“
„Ich weiß nicht einmal, ob Marie ihn wollte, oder sie hat ihn geboren, weil sie es musste. Ich weiß nichts.“
„Musste sie das? – Aufwachen! Wir leben in einer Zeit: mein Bauch, meine Wahl. Wenn Marie es nicht wollte, wüsste sie, was sie damit tun soll.“
„Marie würde nicht einmal über eine Abtreibung nachdenken. Sie war immer so moralisch. Was uns immer …“
„Verzeih mir, aber ihre Heiratspläne mit Edelstein und der ganze Rest negieren eher ihre Moral.“
„Manchmal denke ich, es wäre besser gewesen, wenn ich es nicht herausgefunden hätte.“
„Für wen wäre es besser? Für deinen Sohn?“
„Fragt Lili manchmal nach ihrer Mutter?“
„Kinder fragen nur dann nach einem abwesenden Elternteil, wenn der gegenwärtige Elternteil sie im Stich gelassen hat.“
„Solange man nicht alles vermasselt. Genau wie ich es getan habe.“
„Du, Georg, machst dir keine Sorgen darüber, was du Adam sagen wirst, wenn er nach seiner Mutter fragt, sondern was Miriam zu Lea sagen wird, wenn sie nach dir fragt.“
„Man muss die Konsequenzen seiner Handlungen tragen.“
„Ja, klar. Aber niemand sollte in seinem eigenen Fall Ankläger oder Richter sein. Du hast dich entschieden, für dich selbst, ein Inquisitor zu sein.“
„Ich hätte nie gedacht, dass ich ein schlechterer Vater sein könnte, als es mein eigener war …“
„Manche Männer brauchen lange Zeit verantwortungsbewusst zu werden, aber ich glaube nicht, dass man Sebastian das vorwerfen kann.“
„Nein, das kann man ihm sicher nicht vorwerfen! Sebastian Leitner war ernst und verantwortungsbewusst, als er noch in den Windeln lag. Ach, wo!“ Georg knebelte, „Er hat nie Windeln getragen. In der Wiege hat er sich bereits rasiert.“
„Ein ernster und verantwortungsvoller Vater ist kein Drama. Eher das Gegenteil. Sein Kontakt mit den Kindern ist großartig. Also ich verstehe nicht wirklich …“
„Ja, Kinder sind seine Welt. Allerdings müsste man ihn schon vor Peters Geburt kennengelernt haben … manchmal hatte ich das Gefühl, dass beim Frühstück und beim Abendessen – denn so oft haben mein Bruder und ich ihn am häufigsten gesehen – irgendein Herrn-Direktor des Gasthauses am Tisch gesessen hat. Wenn meine Mutter ihn am nächsten Tag gegen einen anderen ausgetauscht hätte, hätte das für uns keinen großen Unterschied gemacht.“
Georg hielt einen Moment inne, trank einen größeren Schluck Wasser. Die Erinnerungen an seine ferne Kindheit kamen schlagartig zurück. Wie oft hatte er während eines Spiels geweint und sich in seinem Ärmel geschnäuzt, wenn er den Vater seines Freundes auf der Tribüne sitzen sah. Oder wenn er den Vater seines Freundes dabei beobachtet, wie er nach dem Spiel stolz das Haar seines kleinen Siegers streichelt! Sein Vater war nie auf der Tribüne. Ständig beschäftigt mit der Arbeit im Gasthaus und dem Geldverdienen. Das war wahrscheinlich der Grund, warum ihn Sport nicht sonderlich interessierte. Er wusste, dass sein Vater ihn niemals anfeuern würde. Er zog es vor, in der Küche seiner Mutter zu sitzen und sein Akkordeon oder die alte Gitarre seines Vaters zu spielen.
„Flori liebte Familienfotos – dann hat unser Vater ihn auf seinen Schoß genommen. Manchmal denke ich, er hatte einfach Angst vor uns und wusste nicht, wie er sich uns nähern sollte. Erst als Peter geboren wurde, hat er plötzlich begriffen, dass es nicht weh tut, Vater zu sein.“
„Mein Vater war oft abwesend. Aber als er zu Hause aufgetaucht ist, war er wirklich da. Er wurde verrückt. Es gab kein Spiel, das er nicht arrangieren konnte. Es ist nur so, dass alle seine verrückten Ideen für Finn immer auf die gleiche Weise geendet haben – schreiend und mit dem Kopf auf die Wand oder den Boden schlagend. Dann gab es Entsetzen in den Augen, das Packen von Koffern und die Flucht.“
Die Unterhaltung hörte auf, weil Mohammed zum Tisch rannte.
„Nur Bilder?“
„Drehe auch gleich noch einen Clip, damit ich meinen Großeltern etwas zeigen kann.“
„Freunde wünschen sich auch ein Foto?“, fragte Mohammed, als er die Kamera vom Tisch nahm.
„Was sind wir, ein Paar?“
„Du werdest zugeben, dass wir passen, zusammen“, lachte Georg ein wenig sarkastisch.
„Für Mohammed ist sein Vater ein Vorbild und eine Autorität. Meiner war ein Scheißkerl. Für ihn war das Leben ein einziges großes männliches Abenteuer. Alles, was zählte, waren seine Leidenschaften und Reisen. Die Familie war nur eine coole Ergänzung dazu.“
„Ich habe gedacht, ihr habt einen gemeinsamen Vater.“
„Genau wie bei Peter und dir – biologisch gesehen. Anscheinend muss jeder seinen Fehleranteil zählen. Einige früher, andere später. Ich habe auch gedacht, dass ich die Fehler meines Vaters nicht wiederholen würde. Leider, es ist gescheitert.“
„Hast du viele davongemacht?“
„Genug. Jedenfalls geht es nicht um die Anzahl der Fehler, sondern um das Ausmaß des eigenen Untergangs.“
„Du versuchst mich zu trösten.“
„Nein, ich versuche dich bloß davon abzuhalten, eine Entscheidung zu treffen, die du nicht mehr korrigieren kannst.“
Mohammed beendete die Sitzung bei seiner Nichte. Er wollte gerade zum Gasthaus zurückkehren, als er plötzlich in der Ferne Mila sah, die aus dem Land Rover seines Großvaters ausstieg. Er blieb stehen, öffnete sein Objektiv erneut und stellte das Zoom auf das Mädchen. Mohammed war seinem Bruder sehr dankbar, dass er die Kamera mitgenommen hatte. „Ich habe Glück, Finn wird damit Wunder vollbringen!“, dachte der Junge, als er die Vorschau bewegte. Er brachte es sofort zu Lilis Fotos zurück.
„Es begann relativ gut. Ich habe den Vaterschaftsurlaub bekommen. Wenn man so viele jüngere Geschwister hat, ist eine dreckige Windel kein Graus mehr. Du hast deine Ausbildung bei Lea bestanden, also bist du bereits mit Adam über den Berg.“
„Oh, viel früher! Ich habe bereits mit meinem Vater einen kompletten Babysitterkurs bei Peter absolviert.“
„Um das Thema zu begreifen, musste ich ein paar Nächte aufbleiben und lesen. Bald wurde ich jedoch so berühmt, dass Hilfe von allen Seiten zu strömen begann. Die Hebamme, die Nachbarn, sogar alte Studienfreundinnen sind gekommen, und jede hat ihre Bekannte mitgebracht. Ich habe mich gar nicht vom Sofa erheben müssen – alles mit Hauslieferung. Zudem wollten sie sich genauso sehr um mich kümmern, wie um mein Kind.“
„Das Paradies auf Erden.“
„Ja, das Paradies. Wenn ich dieser Heilsarmee nicht verjagt und die Tür verriegelt hätte, würde ich bald Dantes Hölle von unten sehen. In solchen Momenten beginnt man zu verstehen, warum Polygamie, wenn sie überhaupt funktioniert, nur mit einer Peitsche in der Hand stattfindet.“
„Gelegentlich schaue ich mir auf dem Sportkanal Frauenboxen an.“
„Fast! – Übrigens, melden sich keine weiblichen Freiwilligen, um zu helfen?“
„Meine Mutter ist da und der Zutritt ist verboten.“
„Mit einer Mütze geboren!“
„Dafür kopflos“, erwiderte Georg bitter, „Als meine Mutter nach Peters Geburt krank wurde, habe ich meinem Vater übel genommen, dass er niemanden zur Hilfe geholt hatte. Heute verstehe ich ihn.“
„Man hat diesen Ehrgeiz”, gab Liam zu. „Nur, weil ich meinem Kind keine Titte geben konnte, war für mich kein Grund, mich gegenüber einer Frau minderwertig zu empfinden.“
„Wir haben Gleichberechtigung.“
„Ganz genau. So viele alleinerziehende Mütter kommen damit zurecht, also kann ich – ein alleinerziehender Vater – das auch schaffen. Lili und ich haben gut harmoniert. Allerdings musste man sich überlegen, wie es weitergehen sollte. Denn der Vaterschaftsurlaub wird eines Tages enden. Also habe ich gedacht, ich würde meine Anwaltstätigkeit aufgeben und zur Universität zurückkehren. Ich werde meine Doktorarbeit machen. An der Universität gibt es nicht viele Stunden, die Bibliothek ist komplett online. Ich werde zu Hause bei Lili sitzen, bis sie zur Schule geht.“
„Keine schlechte Idee. Was ist schiefgelaufen?“
„Was denn? – Mephisto hat seinen Schwanz unter der Tür durchgeschoben. Eine Chance hat sich für mich eröffnet. Noch bevor Lili geboren wurde, habe ich mich bei der Anwaltskanzlei Hogan Lovells beworben. Und sie haben sich an mich erinnert.“
„Hogan Lovells! Das darf man sich nicht durch die Lappen gehen lassen.“
„Es sei denn, du bist ein alleinerziehender Vater eines drei Monate alten Mädchens. Man muss kein Blut auf das Papier kritzeln, um zu wissen, dass man einen Pakt mit dem Teufel eingeht. Und ich habe unterschrieben … gegen mein eigenes Kind. Die Kindermädchen wechselten von Woche zu Woche, und jedes wurde immer schlimmer. Aber trotzdem, als ich für ein paar Tage wegmusste, wurde Lili in der Obhut der Frau gelassen, die ich manchmal eine Stunde vorher eingestellt hatte. Probleme waren vorprogrammiert. Lili begann krank zu werden. Darüber hinaus gab es ständige Rückstände bei der Arbeit. Nun, aber man weiß, dass es nur vorübergehend ist. Im Moment ist es schwer, aber in fünf Jahren ziehe ich mit Lili nach Berlin, und dann nach London oder …“
„New York City. “
„Yeh, Mama I`m coming home!“, rief Liam bitterlich an. „Lili war sieben Monate alt, als sie ins Krankenhaus eingeliefert wurde. Meningitis. Von Candida! Das passiert nur bei Tuberkulose, AIDS und nach Transplantationen.“
„Es war tatsächlich eine Menge.“
„Das war noch nicht alles. Die Liste der Nachlässigkeiten, die mir gezeigt wurde, war beeindruckend – keine schlechte A4. Zu meinem Glück hat sich der Chefarzt als Mensch entpuppt. Solange Lilis Leben, ihre Gesundheit infrage stand, hat er die Beamten von mir ferngehalten. Ich war mit Lili vier Wochen lang im Krankenhaus. Das ist genug Zeit, um man zur Vernunft zu bringen.“
„Wenigstens erinnert sich Lili nicht daran.“
„Es reicht, dass ich mich erinnern muss.“
„Da hast du beschlossen, ins Allgäu zurückzukehren.“
„Leider war es nicht so einfach. Als ich mit Lili aus dem Krankenhaus nach Hause gekommen bin, hat die Vorladung zum Jugendamt schon auf mich gewartet. Und dann ging es los. Erste Entscheidung, zweite Entscheidung. Mir wurde mein Kind weggenommen. Sie wurde nicht einmal meiner Familie übergeben, sondern völlig fremden Menschen …“, Liam hielt inne, ließ die Luft aus seinen Lungen und warf einen Blick in die Richtung seiner Tochter. Lili winkte ihm von der Fahrerlager aus mit der Hand zu. Er lächelte seine Tochter breit an und zeigte beide Daumen nach oben als Zeichen der Anerkennung. Nach einem Moment wandte er den Blick von dem Fahrerlager ab, und die Ernsthaftigkeit kehrte in sein Gesicht zurück. Er nippte an seinem Wasser und ging zum unterbrochenen Thema zurück: „Ich stand vor einem Prozess wegen Entziehung des Sorgerechts und hatte keine Argumente zu meiner eigenen Verteidigung.”
„Aber du hast trotz allem gewonnen.“
„Man will, man kann. Ich wusste, wenn es einen Preis zu zahlen gab, um es zu verhindern, würde ich ihn zahlen. Der Fall wurde von meiner ehemaligen Professorin für Familienrecht geleitet. An der Universität hat mich dieses Fach überhaupt nicht interessiert. Ich habe die Prüfung nur überstanden, weil sie eine Schwäche für mich hatte.“
„Während der Verhandlung, sie ist dir mit dem Urteil entgegengekommen.“
Liam schaute Georg von der Seite an. „Ist er wirklich so naiv, oder ist er wohlerzogen und tut aus Höflichkeit so, als sei er dumm“, dachte der Mann.
„Diesmal nicht für ein Lächeln.“
In Georgs Kopf machte es erst jetzt »Klick«. Er sah Liam an, aber der blickte natürlich nicht zu ihm, sondern weit voraus. Das war etwas, das er niemandem in die Augen sagen würde.
„Ich konnte nur beten, dass sich der Prozess nicht zu lange hinzieht, denn in München würde der Schnaps knapp werden.“
Eine Zeit lang herrschte Schweigen. Georg verstand natürlich, dass er wahrscheinlich der Erste und der Letzte war, der es hörte.
„Deshalb verstehe ich dich nicht. Das kann ich nicht.“
„Liam, was soll ich tun, wenn Lea mich nicht sehen will. Was wäre, wenn sie wieder vor mir weglaufen würde?“
„Du versuchst es in einem Monat, zwei, drei, sechs Monaten. Bis es gelingt. Das Einzige, was Lea dir nicht verzeihen wird, ist, dass du sie verlassen hast. Es gibt ein so schönes arabisches Sprichwort, dass Kinder die Flügel des Menschen sind. Überleg du dich gut, ob du wirklich einen abschneiden wolltest.“
„Bist du deshalb ins Familienrecht gekommen?“
„Tja. Damit solche Narren wie wir oder unsere Väter eine zweite Chance bekommen.“
Mohammed kam an den Tisch, also brach das Gespräch wieder ab. Er gab die Kamera seinem Bruder und stellte die Papiertüte auf den Tisch.
„Für Lili.“
„Was ist das?“
„Die Lokum.2 – Sie hat es verdient.“
„Das ist sicher!“ Liam ging das Vorschaustück durch. „Danke, Brüderchen!“
„Darf ich?“, fragte Georg, der versuchte seine eigenen schlechten Gedanken zu verjagen.
„Klar!“, erwiderte Liam und gab Georg die Kamera.
„Ein geborenes Model!“, rief Georg an. „Das Posieren liegt ihr im Blut.“
Bei diesen Worten wurde Liams Gesicht jedoch sauer. Er nahm die Kamera von Georg zurück.
„Ich schätze, es ist Zeit, dieses Spiel zu beenden, denn sie wird nicht so viele Flugstunden aussetzen, auch nicht auf einem Airbag.“
Liam stand auf, nahm seine Kamera und die Papiertüte mit Süßigkeiten für seine Tochter.
„Also, wann geht ihr los?“
„Am Sonntag.“
„Guten Flug! Melde dich, wenn du zurück bist.“
„Lili lässt ihr Pferd sich nicht vergessen!“, erwiderte Liam und ging zum Fahrerlager.
„Was hat seinen Mund auf einmal so verzogen? Mag er nicht, dass seine Tochter gelobt wird?“
„Es kommt darauf an, wie. Wenn man sie mit einem Model vergleicht, bin ich mir sicher, dass ihm das nicht gefällt.“
„Was ist daran falsch?“
„Lilis Mutter war Model und hat sie für diese Welt verlassen.“
„Nun, ich habe einen Bock geschossen.“
„Da weiß ich nicht viel. Zu der Zeit, als Eva uns besucht hat, war ich noch in den Windeln. Als Liam mit Lili vor acht Jahren nach Hause gekommen ist, hat er alle Erinnerungsstücke und Bilder von ihr zerstört, sodass ich nicht einmal weiß, wie sie ausgesehen hat. In der Familie redet man nicht über Lilis Mutter.“
„Kein Wunder. Hör zu, Mohammed, kommst du allein zurecht? – Ich muss ein paar Stunden rausspringen.“
„Sicher! Nur Sie wissen, Chef, dass heute Freitag ist.“
„Entspann dich – ich bin rechtzeitig zurück. Jedenfalls fahre ich dich nach Hause, damit du nicht so viele Kilometer auf deinem Mountainbike radeln muss.“
„Das ist kein Problem. Mir geht um die Zeit. Ich muss noch duschen nehmen und mich umziehen.“
„Du kommst nicht zu spät.“
Mohammed ging weg. Georg stand nachdenklich. Er sah, wie Lili ihre Schuhe mit einem Taschentuch polierte. Schließlich verabschiedete sie sich von seinem Vater und rannte zu ihrem Papa. Sie versenkte sofort ihre Hand in die Tüte mit Süßigkeiten und packte sich eine Handvoll Lokum in den Mund. Dann zog sie eine weitere Portion Lokum heraus und warf sie ihrem Vater in den Mund, der sich über sie beugte. Sie gingen auf das Auto zu. Lili rannte hin und wieder hoch, anscheinend hat Liam das gleiche Problem wie er – nicht immer in der Lage, seinen Schritt an den Schritt seiner Tochter anzupassen. Lili erzählte etwas lebhaft, ihr Kopf hüpfte und leichte Zöpfe sprangen in die Luft, als die grauen Zellen des Mädchens immer schneller arbeiteten.
Georg machte sich schließlich auf den Weg in Richtung des Gasthauses. Er musste sich frisch machen, umziehen – denn er würde seine Tochter besuchen, die er seit zwei Monaten nicht mehr gesehen hatte.
Im Haus von Samuel Edelstein wurde er von dessen Haushälterin empfangen. Sie hatte keine guten Nachrichten – Mirjam war zusammen mit ihrer Tochter und dem Sohn des Professors weggegangen. Sie bat ihn jedoch herein, gab ihm Kaffee und Kuchen. Georg nahm die Einladung an – da er schon beschlossen hatte, seine Tochter zu treffen, war er bereit, so lange wie nötig auf ihre Rückkehr zu warten. Gabriele leistete ihm Gesellschaft, indem sie ihm vor allem über den Professor erzählte – seinen Zustand, und Georg fing jede Information über Lea in ihrer Plaudertasche auf. Es war schon eine Stunde her. Gabriele musste den Gast verlassen und mit ihrer Arbeit weitermachen, worüber Georg erleichtert war, denn das Thema des Professors war erschöpft und das ganze Geschwätz über Jan ging ihm langsam auf die Nerven. Die Tür zum Garten war offen, also ging er nach draußen. Während er durch den Garten ging, versuchte er sich daran zu erinnern, was er vor kurzem mit Lea gemacht hatte, um die Angst in seinem Herzen vor der Begegnung mit ihr zu übertönen. So verging eine weitere Stunde. Schließlich nahm er sein Telefon heraus, um Mirjam anzurufen. In der Tat könnte seine Überraschung niemanden erfreuen. Vielleicht würde er Miriam doch noch warnen? Womit würde sie Lea auf sein Erscheinen vorbereiten? Je mehr er sich langweilte, desto größer wurden die Zweifel und Dilemmata dieses mega-determinierten Mannes. Endlich beschloss er, dass es Zeit war, zurückzugehen. Georg verabschiedete sich von Gabriele, gab ein Geschenk für Lea ab und ging. Als er schon im Auto saß, sah er in der Ferne – ein paar Häuser weiter – aus einer Seitenstraße herauskommen: Jan, Mirjam und Lea. Sie sahen aus wie eine Familie auf einem Spaziergang. Lea ging in der Mitte und beugte sich ab und zu in einen kleinen Korb – anscheinend ein Träger von einer Katze oder einem Welpen, den Jan in der Hand trug. Der Anblick seiner Tochter drückte ihm das Herz zusammen. Er war jedoch nicht in der Lage, aus dem Wagen aussteigen. Das Bild vor ihm hatte etwas Unerträgliches für ihn. Diese wunderbare Verbindung zwischen Lea und Jan. Das Lächeln und die Gesten deuteten auf die humorvolle Art des Gesprächs hin. Georg hatte seine schlechten Gefühle gegenüber Jan bereits begraben. Wenn dieser gewollt hätte, hätte er ihn wirklich vernichten können. Es war nur Jans Großzügigkeit zu verdanken, dass er nicht wegen Körperverletzung vor Gericht gestellt wurde. Er selbst wusste nicht, ob er dasselbe in Jans Schuhen getan hätte. Allerdings gab es jetzt ein Gefühl, das jedes friedliche Herz aufregen würde – Eifersucht. Jan schaffte es nicht, seinen Sohn zu stehlen, aber er stahl offenbar seine Tochter. In einem Augenblick kehrte die Abneigung gegen Jan in ihm zurück. Georg drehte den Schlüssel im Zündschloss und fuhr fast mit quietschenden Reifen von dem Edelsteinhaus los.
1. Apollo 1, Mission mit der offiziellen Bezeichnung Apollo/Saturn-204. als bemannter Testflug, sollte der Start des Apollo-Programms sein. Am 27. Januar 1967 wurde bei einem der Vorflugtests das auf der Trägerrakete platzierte Kommandomodul durch ein Feuer zerstört, wobei die gesamte Besatzung mit drei Personen ums Leben kam.
2. Lokum gibt es in unzähligen Geschmacksrichtungen, aber im Wesentlichen ist es eine Variante von hartem Gelee aus Zucker und Weizenstärke oder Maismehl, oft mit Rosenwasser gefärbt. Zu dieser Basis werden dann verschiedene Zutaten hinzugefügt: Nüsse, Speck, Kokosnuss-Chips, etc.
Grzechy ojców, czyli wiwisekcja Georga i Liama
Lili pieczołowicie czyściła konia szczotką na padoku. Kwadrans obowiązkowej pielęgnacji konia był częścią oswajania się małego jeźdźca ze zwierzęciem. Liam stał po drugiej stronie ogrodzenia. Na ramieniu miał przewieszony aparat fotograficzny, a w dłoniach trzymał dżokejkę. Na ziemi, przy jego nogach leżało pudełko z obuwiem. Sebastian położył siodło na ziemi i podszedł bliżej do Liama.
– Masz brata autystycznego.
– To prawda.
– Długo nie byłem pewny. Jednak w końcu mi się przypomniał. Finn, mam rację?
– Ta. – Liam przytaknął. – Pamiętasz wszystkich swoich małych pacjentów? On tu przychodził 20 lat temu.
– Właśnie dlatego.
– Był jakiś wyjątkowy?
– Wszystkie dzieci są wyjątkowe.
– Nie da się zaprzeczyć.
– A te, które tu przychodzą, w szczególności. – uśmiechnął się Sebastian. – Po śmierci mojego syna chciałem zamknąć ośrodek. Nawet zlikwidować stadninę. Twój brat był jednym z pierwszych po ponownym jego otwarciu, tych co sprawili, że zmieniłem zdanie. Dlatego go zapamiętałem. Zresztą, twój ojciec był bardzo przekonujący.
– To na pewno.
– Gadanie masz po nim.
– Coś muszę mieć. Pomysł z hipoterapią nie był jego. Finn już od piątego roku życia na nią uczęszczał.
– Pamiętam, że nie był początkujący. Jak sobie radzi dziś?
– Robi wrażenie. Finn to największa duma ojca.
– Ty i konie, Liam, to nie bardzo. – rzucił nagle Sebastian, który już zauważył, że Liam nigdy nawet ogrodzenia nie przekroczył.
– Konie? Wyłącznie mechaniczne.
Do padoku podszedł Mohammed, przywitał się z bratem. Lili podbiegła do ogrodzenia, przeszła pod nim i wpadła w objęcia Mohammeda. Sebastian tymczasem podniósł siodło z ziemi i podszedł do konia.
– Dziś będę galopować! – zawołała Lili z animuszem na twarzy.
– A ja pójdę pod respirator. Chodź, ubierzesz dżokejkę.
Lili zeskoczyła na ziemię. Ojciec nałożył jej dżokejkę. Sebastian tym czasem zdążył już umocować siodło i sprawdzić popręgi. Zawołał na Lili.
– Georg zaraz przyjdzie. Kończy przygotówkę.
– Zrobisz trochę zdjęć Lili.
– A ty sam nie możesz?
– Kto jest nadwornym fotografem Achenbachów, ja czy ty?
– Ale później, teraz nie mogę opuścić garów.
– Spokojnie. Trochę tu zabawimy. Mam coś dla ciebie.
Liam schylił się po pudło leżące mu pod nogami, gdy podszedł do nich Georg. Podał pudło bratu i przywitał się z Georgiem. Mohammed otworzył pudło. W środku były nowe trampki.
– Jak się startuje w wyścigu, to wypada mieć wygodne obuwie.
Chłopakowi na widok zawartości pudła mina ewidentnie zrzedła. Podniósł wzrok na brata.
– Co, cykor dopadł?
– Mnie? Niegdy! – Mohammed zamknął pudełko. – To ja już wrócę do kuchni.
Chłopak odszedł. Georg rzucił spojrzenie na Lili, która siedziała na koniu.
– Widzę, że Lili gotowa już do galopu.
– W galopie to, na razie jest moje serce.
– Spokojnie, mój ojciec wie, co robi.
– Mam nadzieję.
– A co to za wyścig, w którym ma zamiar wziąć udział Mohammed, jeśli to oczywiście nie tajemnica?
– Mój mały brat rozpoczyna właśnie swój wielki wyścig do gwiazd.
– Do gwiazd, czy może po gwiazdkę?
– Tę jedną jedyną gwiazdkę. Może nie skończy jak Apollo 1 1.
Georg roześmiał się, że rozumie.
– Chodź, usiądziemy. Nie będziemy tu tak godzinę sterczeć.
Liam niechętnie odszedł od ogrodzenia.
– Tak w ogóle to, jak tam mój brat się sprawuje?
– Świetnie. Odkąd wprowadziliśmy kilka drobnych poprawek w menu, to podbieramy gości okolicznym zajazdom.
– To cieszy. A poza tym?
– A poza tym, to długo masz zamiar nad nim ten parasol ochronny trzymać?
– Do końca świata.
– Widzę, że ciężko się żyje w rodzinie Achenbachów.
– Nie gorzej niż w Leitnerów. Gdzie twój brat?
– We Fryburgu.
– Fryburgu? A co on tam robi?
– Jest w centrum rehabilitacyjnym.
– Poważnie? – Liam nie krył zaskoczenia, gęba mimowolnie roześmiała mu się od ucha do ucha.
– Ojciec go zawiózł do ośrodka w poniedziałek.
– Ale co to za cud sprawił, że się Florian zdecydował?
– Cud poczęcia. Rodzina mu się powiększa.
– Nie! Też?
– Jak to też? – Georg podniósł brwi, odwrócił twarz w kierunku Liama. Ten przyłapany, zrobił tylko durną minę.
– No … też.
Georg puścił otwartą lachę. Po chwili odchrząknął.
– Wolno spytać, kto jest szczęśliwą mamą?
– Skoro musisz.
Leitner nie zapomniał jeszcze buty Liama z pępkowego jego syna, teraz nie mógł sobie podarować małej uszczypliwości. Stara natura się odezwała:
– Ty, kuloodporny! Co kamizelka zawiodła?
– Raczej jej brak.
Georg zgasił powoli złośliwy uśmieszek, po czym zatrzymał się, objął jednym ramieniem Liama, a drugą rękę wyciągnął, żeby powinszować.
– Nie, no gratuluję! Lisa jest w porządku. Przynajmniej u was będzie normalnie.
Liam nie od razu odpowiedział na te gratulacje. Podeszli oboje do stolika. Georg ledwo usiadł, jak rzucił znaczące spojrzenie na kręcącego się obok Andreasa. Liam tymczasem położył sprzęt fotograficzny na stół, odsunął sobie krzesło przy stoliku i ustawił tak, żeby mieć najlepszy widok na córkę. Kelner podszedł do stolika.
– Przynieś nam wodę, Andreas. – powiedział do chłopaka Georg i odwrócił się do Liama. – No, chyba że chcesz piwo?
– Dzięki, jestem z dzieckiem samochodem.
– Robi się, szefie!
Andreas odszedł. Liam wreszcie odpowiedział na gratulacje Georga.
– My nie będziemy razem.
– Co, Lisa nie chce się wiązać?
– Nie wiem, czego chce Lisa. Wiem, czego JA nie chcę.
– Mój ojciec powiedziałaby, że nie wszystkie konie nadają się do zaprzęgu.
– Niestety, Klaus Achenbach ma w tej kwestii zupełnie odmienne zdanie. Według niego mężczyzna musi się ożenić, a za jedyną wymówkę dopuszcza wariackie papiery albo zapowietrzone spodnie, ale twój ojciec się nie konwertował na islam.
– Jeszcze może. Spotka jakąś Szeherezadę i go nawróci.
– Na litość boską, Georg, on tego nie zrobił dla Yasmin! Żaden normalny facet nie zmienia poglądów ani tym bardziej wyznania dla kobiety. Co innego dla władzy — to całe legiony.
– Paryż wart jest mszy.
– Właśnie. Ty też nie przeszedłeś jakoś na judaizm.
– Na szczęście nikt tego ode mnie nie wymagał. Poza tym nie mam właściwych korzeni.
– Masz pecha. – odparł ze śmiechem Liam, – To, owszem, działa, ale tylko w drugą stronę. Kobieta jak cię kocha, to myśli dokładnie tak jak ty. A kiedy cię przestaje kochać, to nagle ma we wszystkim inne zdanie. Facet jak ustępuje kobiecie, to albo jest wspaniałomyślny, albo wygodny – nie chce kłótni. Jednak myśli dalej tak samo. Yasmin to był tylko punkt czasowy. Za pięć, może dziesięć lat i tak by to zrobił. Jemu z katolicyzmem od dawna nie było po drodze.
– A co go tak w nim uwierało?
– On już z trzydzieści lat temu powtarzał, że we Włoszech tak naprawdę są dwie mafie: sycylijska i watykańska. I nie wiadomo, która gorsza. Poza tym, jak można tkwić w religii, gdzie oficjalnie toleruje się poliandrię?
– Gdzie! – zwołał Georg gwałtownie.
– Dziś to już rzadkie u nas, bo brak jest wikariuszy, ale dawniej, to co druga fara była tego przykładem.
– Masz na myśli — trzech księży i jedną gospodyni – zapytał z ubawem Georg.
– Tyle że mój ojciec zaraz by dodał, że trzech księży to potrzeba, żeby tak naprawdę złożyć jednego mężczyznę. Każda wizyta jego na farze kończyła się żenuą. „Macie grafik, czy rzucacie kośćmi o nią wieczorem?” – Liam się roześmiał – Jeden z braci mojej matki jest biskupem w Connecticut…
– Zgaduję, że twój wuj i twój ojciec bardzo się kochali nawzajem.
– Bezgranicznie! Ta, dla niego ideał księdza skończył się na … Krzyżakach.
– Mmm. Koń, zbroja, płaszcz, hełm z pióropuszem… – powiedział Georg z wyraźnym rozrzewnieniem.
– I miecz pod pachą.
– No, ale przecież niczego nakazać ci nie może.
– Mnie nic. Jednak mojemu rodzeństwu — wszystko.
– Może odciąć ci z nim kontakt?
– Jeśli uzna, że je demoralizuję.
– To się chyba pośpieszyłem z gratulacjami.
– To nie tak, Georg. Po prostu zastanawiam się, ile to dziecko będzie mnie kosztować.
– Rozumiem, że nie mówimy o pieniądzach.
– To chyba oczywiste. – odparł Liam z odpowiednią miną.
– Co kogo nie kosztuje, tego on nie szanuje.
– Na razie wyjeżdżam na urlop. Jak już usiądę pod statuą, to będę się zastanawiał, co dalej.
– Jak tu ocalić wolność.
– To też. Choć bardziej jednak chyba, jak powiększyć dochody. Muszę coś z tym zrobić, bo Finn mnie już zostawił w tyle i jak tak dalej pójdzie to za rok może i Yasmin.
– Konkurencja nie śpi.
– Nigdy! Tylko co może podskoczyć uczciwy adwokat z Allgäu?
– Gdzie bogactwo, tam im łajdactwo.
– Pociecha dla nieudaczników.
– Z twoją znajomością arabskiego i szariatu to chyba masz niezłą niszę.
– Niszę! To raczej garb. Zaczynam powoli być dyżurnym adwokatem, co dojdzie do jakiegoś aktu przemocy ze strony uchodźców.
– Przynajmniej bezrobocie ci nie grozi.
– Biorąc pod uwagę, jak się sprawy mają, to zdecydowanie mi ono nie zagraża. Na zupę z soczewicy zawsze starczy.
– Są lata tłuste, muszą być i chude.
– Tylko dlaczego wydatki zawsze trafiają się w te chude?
– Albo nietrafione inwestycje. – dodał Georg ze zrozumieniem. – Ja tam lubię kasę wydawać. Nie lubię tylko tracić w interesach.
– To tylko pół roku za nami.
– I oby to była ta gorsza połowa roku. Jednak ktoś, kto wkrótce będzie się byczył nad Atlantykiem, to narzekać nie może.
– Jeśli tylko nie wyskoczy trzecia impreza w tym roku, to nie sięgnę po rezerwy.
– A ta druga to co?
– Lili komunia. Małe wesele. Dobrze, że pół rodziny po drugiej stronie oceanu mieszka. Jednak ciebie to nie dotknęło. Masz własny lokal, kuchnię.
– Lea nie była chrzczona. Mirjam się nie zgodziła.
– Jeszcze lepiej. Watykan wie, jak ciągnąć kasę. Ta, islam jest tańszy. Obrzezanie Mohammeda mniej kosztowało ojca, choć impreza trwała cały tydzień, a nie jedno popołudnie.
– Ile on wtedy miał?
– Dziesięć.
– Jezu! Jak on to przeżył!
– Twardy jest.
– To w ogóle jest taka konieczność?
– W Koranie nic o tym nie znajdziesz, ale żaden muzułmanin wymogu obrzezania nie kwestionuje. Także lepiej się na żadną muzułmankę nie zapatrz.
– Te „zasłonki” mają jednak swój sens. – przyznał Georg z rozbawieniem. – Ale na wszelki wypadek w domu nie będę cię odwiedzał.
– Szwagrami nie będziemy, jak cię lubię. Jednak jak Mohammed dobrze się zakręci, to rodziną kiedyś może tak. Kto wie?
– A więc to o Milę chodzi!
– No, przecież, że nie o aniołka z recepcji. Buziaczek jak z obrazów Vermeera, tylko ten charakter … Mata Hari.
– Stawiam kolację temu, kto ją okiełza!
– Dorzuć jej obowiązków, to sama odejdzie.
– Sara pozwoliłaby na to!
– To kicha.
– Dobra, żarty na bok. – poważnie powiedział Georg, – A ty masz jakiś pomysł na wyjście z zawodowego impasu?
– Jedno rozwiązanie właśnie mi się skasowało. Z Allgäu już nie wyjadę.
– No ta, Lisa, dziecko. A poza wyprowadzką stąd?
– Dużo opcji to mi nie pozostało — albo poszerzę zakres działalności, albo wezmę wspólnika.
– Weź Lisę! Nie chcesz się z nią wiązać prywatnie, to dogadajcie się zawodowo. Lisa jest adwokatem od spraw gospodarczych, więc będziesz miał i poszerzenie działalności i wspólnika. Dwa w jednym. Zawodowo to chyba nie masz nic do niej?
– Prawnikiem jest dobrym. Choć doły zamiata.
– Jest uczciwa.
– Ta, profesjonalna … na każdym polu. – powiedział Liam cierpko.
Do stolika podszedł kelner. Postawił dwie szklanki i dzbanek z wodą, po czym rozlał wodę do szklanek.
– Dzięki, Andreas.
– Długo to byśmy prywatne od zawodowe nie rozdzielili.
– Zawsze z korzyścią dla wspólnego potomka.
– Nie sądzę.
– Ja, niestety, nie mam twoich dylematów. Marie pogrzebała mnie sześć metrów pod ziemią i to wraz z moim synem.
– Może nie ma czego żałować…
– Skąd mam to wiedzieć, skoro nie dała nam nigdy szansy. Dlatego trochę się dziwię, że ty mając wybór, nie chcesz tej szansy dać Lisie i sobie.
– Bo tylko skończony głupiec powtarza te same błędy. Już raz próbowałem chodzić w nieswoich butach i nic z tego nie wyszło. Człowiek powinien znać swoje granice. Zniszczyłbym jej życie.
– Człowiek może się zmienić. – Georg powiedział na głos to, co od dawna leżało mu na sercu.
– Jeśli lubisz się oszukiwać.
– To się jednak zdarza.
– Oczywiście. Mój ojciec jest tego żywym przykładem.
– Skoro ojciec mógł. Syn nie będzie gorszy.
– Syn, niestety, nie ma charakteru ojca.
– Nigdy nie pytałem, co właściwie jest z matką Lili?
– Nie wiem i nie interesuje mnie to. Zostawiła Lili, wkrótce po jej urodzeniu. Dziesięć lat straconych na złudzenia.
– Byliście razem dziesięć lat?
Liam się roześmiał.
– Takim długodystansowcem to ja nie jestem. Twój brat by mnie zrozumiał. On wie, co to jest latami uganiać się za marzeniem, żeby na koniec wreszcie zrozumieć, że od początku była to tylko fatamorgana.
– Powiedz mi, jak matka może zostawić własne dziecko?
– Mnie się pytasz? Najpierw chciała mieć dziecko, a jak się pojawiło, to się jej odwidziało. Na trzeźwo tego nie poskładasz do kupy razem. Nie ma szans.
– Ja nawet nie wiem, czy Marie go chciała, czy urodziła, bo musiała. Nic nie wiem.
– Musiała? Hallo! Żyjemy w czasach: mój brzuch, mój wybór. Jakby go nie chciała, to by wiedziała, co z tym zrobić.
– Marie by nawet o aborcji nie pomyślała. Ona zawsze była taka moralna. Co zresztą nas zawsze…
– Sorry, ale jej plany małżeńskie z Edelsteinem i cała reszta, raczej jej moralności przeczą.
– Czasem myślę, że lepiej by było, żebym się nie dowiedział.
– Dla kogo lepiej? Dla twojego syna?
– Lili pyta czasem o matkę?
– Dzieci nie pytają o nieobecnego rodzica, póki ten obecny ich nie zawiedzie.
– Właśnie. Póki się nie skrewi tak jak ja.
– Ty, Georg, nie martw się tym, co powiesz Adamowi, gdy on zapyta się kiedyś o swoją matkę, tylko co powie Mirjam Lei, gdy ona zapyta o ciebie.
– Trzeba ponosić konsekwencje swoich czynów.
– Pewnie. Jednak nikt nie powinien być ani oskarżycielem, ani sędzią w swojej sprawie. A ty postanowiłeś być dla siebie inkwizytorem.
– Nigdy nie przypuszczałem, że mógłbym okazać się gorszym ojcem od mojego własnego…
– Niektórzy mężczyźni długo dorastają do odpowiedzialności. Jednak Sebastianowi, chyba tego akurat nie można zarzucić.
– Nie, tego nikt nie może. Sebastian Leitner poważny i odpowiedzialny był już w pieluszkach. Zresztą, gdzie tam! On nigdy pieluch nie nosił. On się w kołysce już golił!
– Poważny i odpowiedzialny ojciec to nie jest dramat. Prędzej już odwrotnie. Kontakt z dzieciakami ma wspaniały. Więc nie bardzo rozumiem.
– Ta, dzieci to jego świat. Tylko musiałbyś go poznać, zanim urodził się Peter … Czasem miałem wrażenie, że przy śniadaniu i kolacji – bo tyle najczęściej go widywaliśmy z bratem – siedzi jakiś pan dyrektor zajazdu i gdyby matka go wymieniła następnego dnia na innego, to nie byłoby dla nas większej różnicy.
Georg przerwał na moment, wypił większy haust wody. Gwałtownie powróciły wspomnienia z odległego dzieciństwa. Ile to razy pochlipał się i posmarkał w rękaw na widok ojca kolegi, siedzącego na trybunie, gdy rozgrywali mecz. A po skończonym meczu dumnie czochrającego włosy swojego małego zwycięscy! Jego ojca nigdy na trybunie nie było. Zawsze zajęty pracą i robieniem pieniędzy. Pewnie dlatego sport go za bardzo nie interesował. Wiedział, że ojciec mu nigdy nie pokibicuje. Wolał siedzieć u matki w kuchni i brzdękać w ojca starą gitarę albo swój akordeon.
– Flori uwielbiał rodzinne zdjęcia – tylko wtedy ojciec brał go na kolana. Czasem myślę, że on się nas po prostu bał i nie wiedział, jak się do nas zbliżyć. Dopiero jak się urodził Peter, to nagle zobaczył, że bycie ojcem nie boli.
– Mojego ojca to za dużo nie było. Jednak jak już był, to był. To wariował. Nie było takiej szalonej zabawy, której by nie wymyślił. Tyle że te wszystkie jego zwariowane pomysły to dla Finna zawsze kończyły się tak samo – krzykiem i waleniem głową w ścianę lub w podłogę. Potem była konsternacja, przerażenie w oczach, pakowanie walizek, no i ucieczka.
Rozmowa się urwała, bo do stolika podbiegł Mohammed.
– Same zdjęcia?
– Nakręć też kawałek filmu, żebym miał co moim dziadkom pokazać.
– Przyjaciele też życzą sobie fotkę? – Mohammed rzucił jeszcze na odchodne, biorąc aparat ze stolika.
– A co my parą jesteśmy?
– Przyznasz, że dobrani jesteśmy – roześmiał się trochę sarkastycznie Georg.
– Dla Mohammeda ojciec to jest wzór i autorytet. Mój to był gówniarz. Dla niego życie to była jedna wielka męska przygoda. Liczyły się tylko jego pasje, podróże, a rodzina była do tego tylko fajnym dodatkiem.
– Sądziłem, że Mohammed i ty, macie wspólnego ojca.
– Tak jak ty z Peterem – biologicznie. Widocznie każdy musi zaliczyć swoją porcję błędów. Jedni wcześniej, inni później. Mnie się też wydawało, że ja błędów własnego ojca nie powtórzę. Niestety się nie udało.
– Dużo ich narobiłeś?
– Wystarczająco. Zresztą to nie o ilość chodzi, tylko o skalę własnego upadku.
– Próbujesz mnie pocieszyć.
– Nie, staram się tylko powstrzymać cię przed decyzją, której już nie naprawisz.
Mohammed zakończył sesję swojej bratanicy. Miał już zawrócić do zajazdu, gdy nagle przed oczami w oddali ukazała mu się Mila, wychodząca właśnie z Land Roveru swojego dziadka. Zatrzymał się. Długo się nie potrzebował namyślać, jak otworzył na nowo obiektyw i ustawił zbliżenie na dziewczynę. Naprawdę był wdzięczny bratu, że wziął aparat ze sobą. „Mam fart, Finn zrobi z tego cuda”. – pomyślał chłopak, kiedy przesuwał podgląd. Zaraz też cofnął go z powrotem na zdjęcia Lili.
– Początek miałem niezły. Dostałem urlop ojcowski. Jak się ma tyle młodszego rodzeństwa, to zafajdana pielucha nie jest już horrorem. Ty edukację przeszedłeś przy Lei, więc z Adamem masz już z górki.
– Och, dużo wcześniej! Pełny kurs opiekunki do dziecka przeszedłem wraz z ojcem już przy Peterze.
– Ja zaś musiałem kilka nocy na lekturę zarwać, żeby ogarnąć temat. Wkrótce też zyskałem taki rozgłos, że pomoc zaczęła płynąć ze wszystkich stron. Przychodziła położna, sąsiadki, nawet dawne koleżanki ze studiów i każda z nich przyprowadzała ze sobą swoją koleżankę. Nie musiałem wcale z kanapy wstawać — wszystko z dostawą do domu. W dodatku równie mocno, co moim dzieckiem, chciały się zająć mną.
– Raj na ziemi.
– Ta, raj. Gdym na czas tej armii zbawienia nie pogonił i nie zaryglował drzwi, to szybko bym zobaczył piekło Dantego od spodu. W takich chwilach zaczynasz rozumieć, dlaczego poligamia, jeśli w ogóle się sprawdza, to tylko z batogiem w ręku.
– Czasem na kanale sport oglądam boks w damskim wydaniu.
– Blisko. Tak w ogóle to tu żadne ochotniczki się nie zgłaszają?
– Moja matka jest i wstęp wzbroniony.
– W czepku urodzony.
– Za to bez głowy. – odparł Georg cierpko, – Kiedy urodził się Peter i matka zaniemogła, to miałem ojcu za złe, że nikogo nie wziął do pomocy. Dziś go rozumiem.
– Ma się ten ambit. – przyznał Liam. – To, że nie mogę dziecku cyca dać, to poza tym nie mam powodów, żebym czuł się gorszy od kobiety.
– Mamy równouprawnienie.
– Dokładnie. Tyle samotnych matek daje sobie radę, to ja — samotny ojciec — też mogę. No i było nam dobrze razem z Lili. Jednak trzeba było myśleć co dalej. Bo urlop ojcowski kiedyś się skończy. Pomyślałem więc, że rzucam praktykę adwokacką i wracam na uczelnię. Będę się doktoryzował. Na uczelni niewiele godzin, biblioteka cała jest online. Przesiedzę tak w domu z Lili, aż pójdzie do szkoły.
– Niezły pomysł. Co poszło nie tak?
– Co? Mefisto zamiótł ogonem pod drzwiami. Przyszła szansa. Jeszcze zanim urodziła się Lili, aplikowałem do kancelarii Hogan Lovells. I sobie o mnie przypomnieli.
– Hogan Lovells! Tego się przepuszcza.
– O ile się nie jest samotnym ojcem 3-miesięcznej dziewczynki. Nie musisz krwią się mazać, żebyś wiedział, że podpisujesz cyrograf. I podpisałem … na własne dziecko. Opiekunki zmieniały się z tygodnia na tydzień, a co jedna to była gorsza. Jednak i tak jak trzeba było wyjechać na kilka dni, to Lili zostawała pod opieką kobiety, którą czasem zatrudniłem godzinę wcześniej. Musiały pojawić się problemy. Lili zaczęła chorować. W pracy też wieczne tyły. No, ale wiadomo, że to przejściowe. Teraz jest ciężko, ale za pięć lat przeprowadzamy się z Lili do Berlina, a potem Londyn albo …
– Nowy Jork.
– Yeh, Mama, I coming home! – zawołał z goryczą Liam, – Lili miała siedem miesięcy, jak wylądowała w szpitalu. Zapalenie opon mózgowych. Z candidy! To się tylko u gruźlików, chorych na AIDS i po przeszczepach przytrafia.
– No to ostro.
– A to nie było wszystko. Lista zaniedbań, którą mi pokazano, była imponująca – niezłe A4. Nie powiem, główny lekarz był w porządku. Póki życie, zdrowie Lili było pod znakiem zapytania, to trzymał urzędasów z dala ode mnie. Spędziłem cztery tygodnie w szpitalu. To aż nadto, żeby się poukładało w głowie.
– Przynajmniej Lili ci tego nie pamięta.
– Wystarczy, że ja pamiętam.
– To wtedy zdecydowałeś się wrócić do Allgäu.
– Niestety to nie było takie proste. Jak wróciłem z Lili ze szpitala do domu, to wezwania do urzędu do spraw młodzieży już na mnie czekały. A potem to poleciało. Pierwsza decyzja, druga decyzja. Zabrali mi dziecko. Nawet nie oddali jej mojej rodzinie, tylko zupełnie obcym ludziom… – Liam przerwał, wypuścił powietrze z płuc i rzucił spojrzenie w kierunku córki. Lili pomachała mu ręką z padoku. On uśmiechnął się szeroko do córki i skierował do góry oba kciuki na znak aprobaty. Po chwili odwrócił wzrok od padoku, a na jego twarz powróciła powaga. Napił się wody i wrócił do przerwanego wątku, – Miałem przed sobą proces o odebranie praw rodzicielskich i żadnych argumentów na własną obronę.
– Ale wygrałeś mimo wszystko.
– Chcieć to móc. Wiedziałem, że jeśli jest jakaś cena, żeby to zatrzymać, to ją zapłacę. Sprawę prowadziła moja dawna profesorka z prawa rodzinnego. Na studiach ta dziedzina w ogóle mnie nie interesowała. Przebrnąłem egzamin tylko dlatego, że miała do mnie słabość.
– Poszła ci na rękę na procesie.
Liam spojrzał z boku na Georga. „On rzeczywiście taki naiwny, czy dobrze wychowany i udaje głupiego z uprzejmości?” – pomyślał mężczyzna.
– Nie za uśmiech tym razem.
U Georga dopiero teraz zatrybiło. Spojrzał na Liama, ale on oczywiście nie patrzył na niego, tylko daleko przed siebie. To nie było coś, co powiedziałby komukolwiek w oczy.
– Mogłem się tylko modlić, żeby proces nie ciągnął się zbyt długo, bo brakłoby wódy w Monachium.
Przez chwilę trwało milczenie. Georg oczywiście rozumiał, że jest prawdopodobnie pierwszym i ostatnim, który to usłyszał.
– Dlatego cię nie rozumiem. Nie potrafię.
– Liam, a co ja zrobię, gdy Lea nie będzie chciała mnie widzieć. Jak znowu zacznie uciekać przede mną?
– To spróbujesz za miesiąc, za dwa, za trzy, za pół roku. Aż do skutku. Lea nie wybaczy ci tylko jednego, że ją odpuściłeś. Jest takie piękne powiedzenie arabskie, że dzieci są skrzydłami człowieka. Zastanów się dobrze, czy naprawdę chcesz sobie jedno odciąć.
– To, dlatego zająłeś się prawem rodzinnym?
– Ta, żeby tacy głupcy, podobni nam czy naszym ojcom, dostali drugą szansę.
Do stolika podszedł Mohammed, więc rozmowa się ponownie urwała. Przekazał aparat bratu i położył papierową torebkę na stoliku.
– Dla Lili.
– Co to?
– Lokum2. Zasłużyła sobie.
– To na pewno! – Liam przejrzał kawałek podglądu. – Dzięki, braciszku!
– Można? – zapytał Georg, który próbował odgonić własne przykre myśli.
– Jasne! – Liam przekazał aparat Georgowi.
– Nie, no urodzona modelka. – rzucił natychmiast z uznaniem Georg. – Pozowanie ma we krwi!
Liamowi jednak na te słowa mina skwaśniała. Odebrał aparat od Georga.
– Czas już położyć kres tej zabawie, bo nie wysiedzi tyle godzin lotu nawet na poduszce powietrznej.
Liam wstał, zabrał aparat fotograficzny i tytkę z łakociami dla córki. Pożegnał się z Georgiem i bratem.
– Kiedy lecicie?
– W niedzielę.
– To szczęśliwego lotu i odezwij się, jak wrócicie.
– Lili nie pozwoliłaby tęsknić swojemu rumakowi za sobą. Bakcyl połknięty. – odparł Liam i odszedł w kierunku padoku.
– Co mu tak nagle gębę wykrzywiło? Nie lubi, jak mu się córkę chwali?
– To zależy jak. Porównując ją do modelki to na pewno — nie.
– A co w tym złego?
– Matka Lili była modelką i to dla tego świata ją zostawiła.
– No to strzeliłem gafę.
– Ja tam niewiele wiem. Jak Eva do nas przychodziła, to byłem w pieluchach. A szczylem, kiedy Liam wrócił z Lili do domu. Zniszczył wtedy wszystkie pamiątki i zdjęcia po tej kobiecie. Także nawet nie wiem, jak ona wyglądała. O matce Lili nie mówi się w rodzinie.
– Trudno się dziwić. Słuchaj, Mohammed, dasz sobie radę sam w kuchni? Muszę wyskoczyć na parę godzin.
– Pewnie! Tylko szef wie, że dziś piątek.
– Spokojnie, wrócę na czas. Zresztą, odwiozę cię do domu, żebyś na tym swoim góralu nie musiał tyle kilometrów pedałować.
– To nie problem. Chodzi o czas. Muszę jeszcze się wykąpać i przebrać.
– Nie spóźnisz się.
Mohammed odszedł. Georg stał w zamyśleniu i przyglądał się, jak Lili zawzięcie chusteczką do nosa pucuje swoje buty. Kiedy skończyła, pożegnała się z jego ojcem i podbiegła do swojego taty. Zatopiła natychmiast rękę w torebce z łakociami i zapakowała do buzi garść lokum. Potem wyjęła kolejną porcję lokum i podrzuciła do ust pochylającemu się nad nią tacie. Kiedy zmierzali do samochodu, Lili co chwilę podbiegała, najwyraźniej Liam miał ten sam problem, co on – nie zawsze potrafił dostosować swój krok do kroku córki. Długie, lekkie, jasne, warkocze płynęły w powietrzu, podrywane przez wiatr. Lili żywo coś opowiadała, a główka jej podskakiwała tym wyżej, im szybciej pracowały szare korytarze dziewczynki.
Georg w końcu ruszył do domu. Potrzebował się odświeżyć, przebrać – wybierał się z wizytą do niewidzianej od dwóch i pół miesiąca córki.
W domu Samuela Edelsteina przyjęła go gosposia profesora. Nie miała dobrych wiadomości – Mirjam wraz ze swoją córką oraz synem profesora wyszli. Zaprosiła go jednak do środka, podała kawę, jakieś ciasto. Georg przyjął zaproszenie – skoro już się zdecydował spotkać z córką, to gotowy był czekać na ich powrót, tak długo, jak będzie potrzeba. Gabriela dotrzymywała mu towarzystwa, opowiadając głównie o profesorze – jego stanie zdrowotnym, a Georg łowił pośród jej paplaniny każdej informacji o Lei. Minęła godzina, Gabriela musiała opuścić gościa i udać się do swoich zajęć. Co też Georg przyjął z ulgą, bo temat profesora się wyczerpał, a wysłuchiwanie wszystkich achów i ochów na temat Jana było już powoli ponad jego możliwości. Drzwi do ogrodu były otwarte więc wyszedł na zewnątrz. Spacerując próbował sobie odtworzyć, co ostatnio robili razem z Leą, żeby w ten sposób zagłuszyć niepokój serca przed spotkaniem. Tak zeszła mu kolejna godzina. Wreszcie wyjął telefon, żeby zadzwonić do Mirjam. W gruncie rzeczy ta jego niespodzianka wcale mogłaby nikogo nie ucieszyć. Może jednak uprzedzi Mirjam i ona przygotuje Leę na jego pojawienie się? W miarę jak się nudził, tak wątpliwości i rozterki narastały w tym megazdecydowanym mężczyźnie. W końcu uznał, że czas wracać. Pożegnał się z Gabrielą, zostawił prezent dla Lei i wyszedł. Kiedy siedział już w samochodzie to zobaczył w oddali – kilka domów dalej – wychodzących z bocznej ulicy: Jana, Mirjam i Leę. Wyglądali jak rodzinka na spacerze. Lea szła w środku, co chwilę pochylając się do małego kosza – najwyraźniej transportera od kota lub szczeniaka, który trzymał w ręce Jan. Widok córki ścisnął mu serce, jednak wysiąść z samochodu nie potrafił. W tym obrazku przed nim było coś nie do zniesienia. Ta wyborna komitywa Lei z Janem. Uśmiechy, gesty wskazywały na żartobliwy charakter rozmowy. Georg już dawano pochował swoje złe emocje do Jana. Gdyby tamten chciał, to mógłby go naprawdę zniszczyć. Tylko dzięki wspaniałomyślności Edelsteina nie miał procesu o pobicie. Sam nie wiedział, czy podarowałby, będąc w butach tamtego. Teraz jednak u Georga pojawiło się uczucie, które wzburzy każde pokojowo nastawione serce – zazdrość. Janowi nie udało się ukraść mu syna, ale najwyraźniej ukradł mu córkę. W jednej chwili powróciła w nim cała awersja do Jana. Georg przekręcił kluczyk w stacyjce i ruszył prawie z piskiem opon spod domu Edelsteinów.
1. Apollo 1, misja oficjalnie oznaczona jako Apollo/Saturn-204. będąc załogowym lotem próbnym, miała stanowić rozpoczęcie programu Apollo. W dniu 27 stycznia 1967 roku podczas jednego z testów przedstartowych umieszczony na wyrzutni moduł dowodzenia uległ zniszczeniu w wyniku pożaru, a cała trzyosobowa załoga zginęła..
2. Lokum występuje w niezliczonej ilości odmian smakowych, lecz zasadniczo jest to odmiana twardej galaretki wytwarzanej z cukru i skrobi pszennej lub mąki kukurydzianej, często barwionej wodą różaną. Do tej podstawy dodawane są następnie rozmaite składniki: orzechy, bakalie, wiórki kokosowe itd.
„Daheim in den Bergen“, mit den Augen von Clotildes Fantasie / „W domu w górach” oczami wyobraźni Klotyldy 